Τις τελευταίες εβδομάδες εξελίχθηκε ένας πλατύς διάλογος γύρω από τα οικολογικά και υδατικά ζητήματα της Θεσσαλίας και γενικά της ανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή.  Αφορμή στάθηκαν δύο σημαντικά γεγονότα όπως αυτό της παρουσίασης του Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων από το Υπουργείο Περιβάλλοντος καθώς και το Αναπτυξιακό Συνέδριο της Περιφέρειας Θεσσαλίας και της κυβέρνησης, με κορυφαία την παρουσία και την ομιλία του κου Πρωθυπουργού. 

   Σε ότι αφορά το Σχέδιο Διαχείρισης και την προβλεπόμενη από την οδηγία 2000/60 διαβούλευση  η κυβέρνηση «έκλεισε ερμητικά την πόρτα» εφόσον επέλεξε να παρουσιάσει προκαταβολικά τις οριστικές θέσεις της κυβέρνησης ο ίδιος ο αρμόδιος Αν. Υπουργός κος Σ. Φάμελλος με την εναρκτήρια ομιλία του (26/9 – Χατζηγιάννειο, Λάρισα).

  Παρομοίως, στο Αναπτυξιακό Συνέδριο όλοι ο Υπουργοί-ομιλητές, σχετικά με τα περιβαλλοντικά και υδατικά ζητήματα της περιοχής, τοποθετήθηκαν αυστηρά εντός του γενικού πλαισίου που καθόρισε από πριν το Υπουργείο Περιβάλλοντος, χωρίς οι φορείς της περιοχής να έχουν πρακτικά δυνατότητα ισχυρού και ουσιαστικού αντίλογου.  Όλοι μαζί – Υπουργοί, Βουλευτές, τοπικά στελέχη – με ομιλίες και συνεντεύξεις διαμόρφωσαν ένα πλέγμα προστασίας εξορκίζοντας την δυνατότητα μεταφοράς και ενίσχυσης του υδατικού ελλείμματος από τα νερά του Άνω Αχελώου.  Ειδικά ο κ. Σ. Φάμελλος, που είχε το γενικό πρόσταγμα, είχε φροντίσει με ειδική επιστολή (από 14/7) να απαγορεύσει ρητά στους ανεξάρτητους μελετητές του Σχεδίου Διαχείρισης να συμπεριλάβουν στα σενάρια που θα εκπονούσαν οποιαδήποτε συνεισφορά  από τον Αχελώο. Επρόκειτο για  μια αντιδεοντολογική ενέργεια που φυσικά επέκριναν ανοιχτά οι Θεσσαλοί εκπρόσωποι (Περιφερειάρχης και Πρόεδρος της ΠΕΔ).

   Μ’ αυτά και μ’ αυτά φθάσαμε στην εξής αντιφατική πραγματικότητα παρά το επείγον του προβλήματος η αποκατάσταση της οικολογικής ανάταξης στα ποτάμια συστήματα και στους υπόγειους υδροφορείς παραπέμπεται στο απώτερο μέλλον (δες σχετικό άρθρο κ. Κ. Γκούμα) {1}.  Επίσης, οι γενικότητες περί «εκτροπής Αχελώου» έθεσαν πλήρως εκτός «ατζέντας» Συνεδρίου την προοπτική ολοκλήρωσης και αξιοποίησης των ημιτελών έργων Συκιάς και σήραγγας μεταφοράς, παρά την προσπάθεια των φορέων της περιοχής που έθεσαν δημόσια τα σχετικά ερωτήματα (περιμένοντας σαφείς απαντήσεις) και παρά τις τεκμηριωμένες θέσεις τους (δες άρθρο Β. Τσιώνα) {2}.   Και εάν ο Πρωθυπουργός δεν έκανε κατά την ομιλία του στο κλείσιμο του Συνεδρίου μια δήλωση ότι «θα σκεφθούμε την Υδροηλεκτρική αξιοποίηση της Συκιάς», θα νόμιζε κανείς ότι τα έργα αυτά για την κυβέρνηση δεν υπάρχουν ! Πάντως η επίσκεψη του Αντιπροέδρου της κυβέρνησης την επόμενη του Συνεδρίου επί τόπου των έργων επιβεβαίωσε ότι το θέμα αυτό τους απασχολεί, χωρίς ωστόσο, τρία σχεδόν χρόνια μετά την ανάληψη των καθηκόντων τους και χωρίς καμία απολύτως αλλαγή στα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη (κ. Σπίρτζης), να έχουν ακόμη ξεκαθαρίσει τι έχουν πρόθεση να πράξουν.

   Στον διάλογο αυτής της περιόδου διακρίναμε στον κυβερνητικό χώρο και μια ακόμη τάση, δηλαδή να αντιπαραθέσουν τα έργα της λεκάνης Πηνειού με εκείνα του Άνω Αχελώου, όχι μόνο σχετικά με τα τεχνικά-οικονομικά τους χαρακτηριστικά (όγκος ταμίευσης, κόστος κατασκευής κλπ) αλλά κυρίως σχετικά με την ιστορία των έργων αυτών. Ενδεικτικά αναφέρουμε έναν σχετικό ισχυρισμό της βουλευτή κας Βράντζα για τα έργα Άνω Αχελώου (Ελευθερία 10/11): «Καταλήξαμε έτσι, 33 χρόνια μετά την απόφαση για υλοποίηση αυτού του έργου, ούτε εκτροπή να έχουμε, αλλά ούτε και κανένα άλλο έργο, το οποίο θα συνέβαλε στη λύση του αρδευτικού προβλήματος της Θεσσαλίας που είναι, ή θα έπρεπε να είναι το ζητούμενο».

   Η πρώτη μας παρατήρηση είναι ότι για την μη ολοκλήρωση των έργων  ευθύνες δεν έχουν μόνο εκείνοι που δεν ολοκλήρωσαν ένα πρόγραμμα έργων που θα θωράκιζε τη Θεσσαλία από τους κινδύνους αλλά, με έναν «αποθετικό» τρόπο, και εκείνοι που το μόνο που έκαναν όλα αυτά τα χρόνια ήταν, με μηδενιστικού τύπου ρητορικές, να δημιουργούν μίσος για τα έργα Αχελώου, να παρεμβάλλουν εμπόδια στην ολοκλήρωσή τους (προσφυγές κλπ), να διαχέουν συγχύσεις για τη σημασία και την χρησιμότητα των έργων, να αντιπαρατίθενται στην παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας.  Και μετά από όλες αυτές τις επί χρόνια τυφλές επιθέσεις κατά των έργων Αχελώου και αφού προ τριμήνου η Κυβέρνηση αδειοδότησε το ένα από αυτά (Μεσοχώρα , που έως πρόσφατα ζητούσαν την κατεδάφισή της), εμφανίζονται πλέον «δικαιωμένοι» ότι δήθεν ο Αχελώος ευθύνεται που δεν έγιναν έργα στην λ. Πηνειού !

   Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Συνοπτικά, με την ένταξη της χώρας μας στην ΕΟΚ (1981) και  κυρίως λόγω των επιδοτήσεων στα αγροτικά προϊόντα, η ζήτηση για νερό άρδευσης εκτινάχθηκε. Δυστυχώς η Θεσσαλία δεν ήταν έτοιμη να υποδεχθεί και να ανταποκριθεί στη ζήτηση αυτή.  Δεν υπήρξαν υποδομές ούτε στη λεκάνη Αχελώου (υπήρξε μόνο ταμιευτήρας  Ν. Πλαστήρα), ούτε στη λ. Πηνειού.  Έτσι οδηγηθήκαμε στην ανάπτυξη γεωτρήσεων με έναν ξέφρενο ρυθμό, ενώ η δημιουργία ταμιευτήρων επιφανειακών υδάτων ακολουθούσε με καθυστέρηση.

   Με άλλα λόγια το παράλληλο πρόγραμμα δημιουργίας υποδομών ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΥΟ θεσσαλικές λεκάνες (Αχελώου και Πηνειού), που διαμορφώθηκε αμέσως μετά τον πόλεμο, εξελίχθηκε με μεγάλες καθυστερήσεις, χωρίς σωστό προγραμματισμό και κυρίως χωρίς να ακολουθεί την εξέλιξη των αναγκών στην άρδευση.

   Παρόλα αυτά, το παράλληλο πρόγραμμα  ως κατεύθυνση είναι και σήμερα επιβεβλημένο να υλοποιηθεί και  είναι χωρίς νόημα η συζήτηση ότι δήθεν πρέπει πρώτα να γίνουν τα περιφερειακά έργα εντός λεκάνης Πηνειού και μετά (!) η Συκιά. Δυστυχώς όμως, η  γνωστή «εμμονή» κατά της Συκιάς και των έργων Άνω Αχελώου δεν επιτρέπει σε ορισμένους να σκεφθούν το πολύ απλό, ότι δηλαδή ΟΛΕΣ οι ταμιεύσεις είναι πολύτιμες αφενός   για την  κάλυψη των οικολογικών αναγκών αφετέρου για τις αρδεύσεις και ότι οι προτεραιότητες προώθησής τους καθορίζονται αποκλειστικά από την  ωριμότητα του κάθε τεχνικού έργου. 

   Χαρακτηριστικό για το πώς αντιλαμβάνονται τα θέματα αυτά στο κυβερνόν κόμμα  είναι το σχετικό δημοσίευμα της ηλεκτρονικής έκδοσης της «Αυγής» (16/10, Λ. Σταυρογιάννη), όπου στο «δια ταύτα» η αρθρογράφος με ενθουσιασμό συμπεραίνει ότι «….την οριστική ακύρωση του σχεδίου εκτροπής (Αχελώου) θα σηματοδοτήσει η μη ολοκλήρωση του ημιτελούς γιγαντιαίου φράγματος Συκιάς … και το σφράγισμα της σήραγγας….» (οι υπογραμμίσεις δικές μας).

   Και από δω, εις επίρρωση των παρατηρήσεων μας για τις μεγάλες συγχύσεις που υπάρχουν στον συγκεκριμένο πολιτικό χώρο, ανακύπτουν τρία (τουλάχιστον) ερωτήματα :

ι) Εάν χαρακτηρίσουμε τη Συκιά «γιγαντιαίο» έργο, άραγε η ισοδύναμου μεγέθους Μεσοχώρα σε ποια κατηγορία εντάσσεται και γιατί την αδειοδότησαν  και μάλιστα με θερμά λόγια (Αν. Υπουργός Σ.Φάμελλος),εφόσον διαφωνούν με τα «γιγαντιαία» ή «φαραωνικά» έργα ;

ιι) Τι σημαίνει «μη ολοκλήρωση» της Συκιάς ; Πρόκειται μήπως για ανοιχτή  διαφοροποίηση της ΑΥΓΗΣ από τον κ. Πρωθυπουργό που ανακοίνωσε δημόσια στον Ελληνικό λαό ότι «θα σκεφθούμε το ΥΗ έργο της Συκιάς», η αντίστοιχα υπουργών και βουλευτών που δηλώνουν ότι η Συκιά θα ολοκληρωθεί ; Θα επισημάνουμε ότι η «μη ολοκλήρωση» σημαίνει «κατεδάφιση» και τέτοιες απίστευτες ελαφρότητες δύσκολα «μαζεύονται» στη συνέχεια χωρίς μεγάλο πολιτικό κόστος (η υπόθεση Μεσοχώρας που θα την κατεδάφιζαν είναι πρόσφατη και απολύτως διδακτική) !

ιιι) Εάν υποθέσουμε ότι πολιτικά επιλέγουν (;) την μη ολοκλήρωση των έργων, γιατί ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης κ. Δραγασάκης επισκέφθηκε τα έργα ; Μήπως για να κάνει πραγματογνωμοσύνη  για τον τρόπο κατεδάφισης ; Και γιατί ο κ. Σπίρτζης ετοιμάζεται να υπογράψει σχετική ΣΑΕ ύψους 15 εκ. ευρώ για να συντηρηθούν τα έργα, εφόσον η απόφαση (ποιανού άραγε ;) είναι η «μη ολοκλήρωση» ;

   Επιτέλους ας συνεννοηθούν.  Και για να βγούνε πιο εύκολα από το πέλαγος των συγχύσεων προτείνουμε και κάτι συγκεκριμένο : ας πάνε το θέμα στη Βουλή με το ερώτημα της ολοκλήρωσης ή της κατεδάφισής τους. Η Βουλή επανειλημμένα είχε τοποθετηθεί στα θέματα αυτά και με δικές της αποφάσεις όλα αυτά τα χρόνια υλοποιήθηκαν τα έργα του Άνω Αχελώου. Εξ’ άλλου τα έργα αυτά είναι ούτως ή άλλως Εθνικής εμβέλειας και απασχολούν την κοινή γνώμη στη χώρα μας (και όχι μόνο) εδώ και δεκαετίες. Να λοιπόν μια ευκαιρία να αποδείξουν στην πράξη  αφενός τις δημοκρατικές τους ευαισθησίες (που εμείς βεβαίως δεν αμφισβητούμε), αφετέρου την αίσθηση της ευθύνης που οφείλουν να έχουν ως κυβέρνηση και το σεβασμό στις αναξιοποίητες επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν με χρήματα του Ελληνικού λαού. Δεν υπάρχουν πια περιθώρια να συνεχιστεί κι άλλο το κρυφτούλι πίσω από την εντελώς διάφανη κουρτίνα «κατά της εκτροπής Αχελώου».

{1} Άρθρο Κ. Γκούμα «Το οικολογικό πρόβλημα της λεκάνης Πηνειού και οι προτάσεις της Κυβέρνησης» :

http://www.eleftheria.gr/m/%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%88%CE%B5%CE%B9%CF%82/it...

{2} Άρθρο Β. Τσιώνα «Η ολοκλήρωση των έργων του Άνω Αχελώου είναι η μοναδική λύση για την επίλυση του οικολογικού και αρδευτικού προβλήματος της Θεσσαλίας»:

http://agrothessalynews.gr/2017/10/25/oloklrhrwsh-ergwn-axelwou-monadiki...

Σχετικά κείμενα στους παρακάτω συνδέσμους του  ypethe.gr :

https://www.ypethe.gr/archive/anatheorisi-shedion-diaheirisis-lekanon-ap...

https://www.ypethe.gr/archive/perifereiako-synedrio-gia-tin-paragogiki-a...

https://www.ypethe.gr/archive/erga-ahelooy-ydatika-thessalias-dimosieyma...