Άλλο ένα δύσκολο καλοκαίρι για τα υδατικά και το περιβάλλον της Θεσσαλίας

1. Η Θεσσαλία καίγεται.  Υψηλές θερμοκρασίες, μεγάλες ανάγκες για αρδεύσεις στις καλλιέργειες. Η κατάσταση όμως για μια ακόμη χρονιά παραμένει στάσιμη σε όλα τα επίπεδα.

  • Καμία μεταβολή στις μεγάλες καταναλώσεις αρδευτικού νερού, παρά τις μεγαλόστομες – κατά καιρούς - υποσχέσεις για εξοικονόμηση νερού και παρά τα «μέτρα» και έργα που προτάθηκαν από τα ήδη εγκεκριμένα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων του ΥΠΕΚΑ.  ΟΥΔΕΙΣ ασχολείται στην πράξη με τον σχεδιασμό, την παρακολούθηση, την εφαρμογή των αναγκαίων πολιτικών Διαχείρισης Υδάτων ώστε να επιτύχουμε κάτι χειροπιαστό στην μείωση κατανάλωσης νερού συνολικά στο Υδατικό μας Διαμέρισμα.Οι αρδευτές συνεχίζουν αυτό που έχουν μάθει, δηλαδή να εξαντλούν και την τελευταία σταγόνα νερού από τα (επιφανειακά) νερά των ποταμών και των ταμιευτήρων και να αντλούν όσα νερά μπορούν από τον υπόγειο υδροφορέα, συχνά από τα μη ανανεούμενα αποθέματά του, χωρίς και οι ίδιοι να συνειδητοποιούν την καταστροφή που προκαλείται.  Εκείνοι που θα έπρεπε να εργάζονται για να ανατραπεί αυτή η απαράδεκτη κατάσταση και να προστατέψουν με σωστή διαχείριση τα υδατικά αποθέματα (πολιτικοί, κυβερνητικά όργανα, Γραμματεία Υδάτων, Διεύθυνση Υδάτων κλπ) για μια ακόμη φορά παίζουν απλά το ρόλο του θεατή ενώ οι χρήστες (Αυτοδιοίκηση, αγρότες κλπ), μη έχοντας άλλωστε θεσμοθετημένο ρόλο στην Διαχείριση Υδάτων, δυστυχώς αδρανούν.
  • Οι μεγάλες καταναλώσεις νερού όμως θα μπορούσαν να μειωθούν εκτός των άλλων και με την κατασκευή και λειτουργία κατάλληλων έργων που θα εξορθολογίσουν τις αρδεύσεις και παράλληλα θα εξοικονομήσουν το νερό. Για παράδειγμα ο ταμιευτήρας Σμοκόβου {1} είναι έτοιμος, εδώ και πολλά χρόνια, όμως το αρδευτικό του δίκτυο είναι περιορισμένο και ανεπαρκές.  Ακόμη δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν - όπως προβλεπόταν στην μελέτη - το σημαντικό αυτό έργο του αρδευτικού δικτύου με την ένταξή του σε πρόγραμμα χρηματοδότησης (από εθνικούς ή άλλους πόρους) ώστε να ολοκληρωθεί στο ορατό μέλλον. 
  • Αλλά και στο σκέλος της ενίσχυσης των υδατικών διαθέσιμων της Θεσσαλίας με έργα ταμίευσης, τα πράγματα είναι μπλοκαρισμένα.  Κάποια έργα έχουν καθυστερήσει υπερβολικά (όπως π.χ. το φράγμα Ληθαίου) {2}, ενώ  άλλα  έχουν επί της ουσίας εγκαταλειφθεί, χωρίς κανείς να παίρνει την ευθύνη να ενημερώσει το λαό τι θα απογίνουν (όπως π.χ. το φράγμα Αγιονερίου) {3}.  Τέλος ορισμένα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη (όπως π.χ. τα αρδευτικά της Κάρλας) {4} προχωρούν αργά, ενώ κάποια άλλα που έχουν ατέλειες και χρειάζονται συμπληρωματικά έργα για να καταστούν λειτουργικά (όπως π.χ. το θυρόφραγμα Γυρτώνης) {5} καθυστερούν αδικαιολόγητα. Το τελευταίο έργο μάλιστα, παρότι έχει ολοκληρωθεί εδώ και 3 χρόνια και θα μπορούσε να συνεισφέρει στην άρδευση της περιοχής το πολύτιμο νερό που θα ταμιεύει, δεν μπορεί να λειτουργήσει για μια ακόμη χρονιά γιατί το Υπουργείο δεν έχει χρήματα να προκαταβάλλει στον ανάδοχο της σχετικής εργολαβίας κατασκευής των συμπληρωματικών έργων.  Ο εργολάβος έχει εγκατασταθεί και …περιμένει.  Τέλος σε ότι αφορά  μελέτες, προγραμματισμό και ωρίμανση έργων για ταμιευτήρες εντός της λεκάνης Πηνειού – Αλμυρού δεν «κουνιέται φύλλο».  Κατά μείζονα λόγο «παγωμένο» παραμένει και το θέμα της τύχης του ταμιευτήρα Συκιάς, που στην παρούσα συγκυρία θα έλυνε σημαντικά προβλήματα.

2. Μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα θα περίμενε κανείς οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες να έχουν ενεργοποιηθεί για ουσιαστικές λύσεις στα προβλήματα.  Παρατηρούμε όμως ότι περισσότερο αναλώνονται σε επικοινωνιακά παιχνίδια, σε διακηρύξεις, σε διαμάχες χωρίς ουσία, (π.χ. υπέρ/κατά της μεταφοράς υδάτων από τον Αχελώο).

Τώρα στην κυβέρνηση πολύ σύντομα θα υποχρεωθούν, λόγω προθεσμιών από την Ε.Ε., να καταθέσουν τα προς αναθεώρηση Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων {6}. Βεβαίως επί της ουσίας τίποτα δεν έχει αλλάξει από το 2014 που εγκρίθηκαν τα ισχύοντα έως αυτή τη στιγμή Σ.Δ.Υ.  Θα μπορούσαν  να αρκεστούν σε μια διαδικαστική επικαιροποίηση των Σχεδίων και να ρίξουν το βάρος τους στην εφαρμογή των μέτρων και στην προώθηση έργων που προβλέπονται στα ήδη ισχύοντα Σχέδια, δηλαδή σε αυτό που αποτελεί και την ουσία της Διαχείρισης των υδάτων.  Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει και κάνουμε την πρόβλεψη ότι και στην διαβούλευση που θα ακολουθήσει το επόμενο διάστημα, οι αρμόδιοι της ΕΓΥ και του ΥΠΕΚΑ θα κινηθούνε πάλι αποπροσανατολιστικά - με επιχειρήματα ή ακόμη και παρεμβάσεις - κατά της μεταφοράς νερού από τον Αχελώο και γενικότητες για «αειφορία», για «οικολογική» Γεωργία, κ.ο.κ. Ειδικά η Γεωργία είναι ένας τομέας όπου οι κυβερνήσεις ουδέποτε  φρόντισαν να παρουσιάσουν ένα ολοκληρωμένο και σαφές πρόγραμμα, μέσα από το οποίο θα προέκυπταν, μεταξύ άλλων, οι αναγκαίες ποσότητες υδάτων για αρδεύσεις καλλιεργειών (ότι συμβαίνει σήμερα είχε συμβεί και από την προηγούμενη κυβέρνηση, όταν οι μελετητές των Σχεδίων ζήτησαν να έχουν συγκεκριμένες και θεσμοθετημένες κατευθύνσεις για τη Γεωργία τις οποίες και τότε το αρμόδιο Υπουργείο δεν διέθετε).

Εκεί δυστυχώς βρισκόμαστε.  Απ’ ότι φαίνεται για μια ακόμη περίοδο και ίσως για αρκετά ακόμη χρόνια θα απουσιάζουν οι παρεμβάσεις για μια ορθολογική και οικολογική Διαχείριση Υδάτων και θα κυριαρχήσει η γνωστή διαχείριση των ιδεοληψιών, της μιζέριας και των αδιεξόδων μας.

 

{1} Φράγμα Σμοκόβου :

http://www.ypethe.gr/page/yie-smokovoy

http://www.ypethe.gr/archive/perissoteres-plirofories-fragma-smokovoy

{2} Φράγμα Ληθαίου :

http://www.ypethe.gr/page/fragma-lithaioy-trikalon

http://www.ypethe.gr/news/fragma-lithaioy-ena-mikro-ergo

{3} Φράγμα Αγιονερίου :

http://www.ypethe.gr/page/fragma-agionerioy

{4} Ταμιευτήρας Κάρλας :

http://www.ypethe.gr/page/tamieytiras-karlas

{5} Θυρόφραγμα Γυρτώνης :

http://www.ypethe.gr/page/thyrofragma-gyrtonis

{6} Σχετικά κείμενα για την Αναθεώρηση Σχεδίων Διαχείρισης Θεσσαλίας :

http://www.ypethe.gr/opinion/mia-diavoyleysi-einai-hrisimi-otan-einai-ei...

http://www.ypethe.gr/news/oi-theseis-tis-ethem-gia-tin-diadikasia-anathe...